दैलेख – लैंगिक हिंसा विरुद्धको १६ दिने अभियान सञ्चालन गर्न गएकी अधिकारकर्मी सरकारी जागिरे श्रीमानबाट निर्मम कुटाई खाएको घटना, खाना मीठो भएन भनेर जिउमा आगो लगाइदिएर जखम बनाई दिएकाे घटना त कहिल्यै यौन अंगमा प्लाष्टिकको पाइप घुसाइदिएर तीन हप्ता अस्पतालको बास हुने महिला माथि बर्बरतापूर्ण हिंसाको घटनाले दैलेख पटक पटक चर्चा आयो ।
दुई साता अघि १३ वर्षकी बालिकालाई २४–२५ वर्षका दुई जना हिंसक व्यभिचारीले बलात्कार गरेको घटनाले ‘दैलेखमा यस्तो घटना भयो’ भनेर प्रचार पाएको छ । साउन महिनामा मात्र प्रहरीमा दर्ता भएका ५ वटा बलात्कार घटनामा ४ जना बालिका परेका र ती ४ मध्ये ३ जना १४–१६ वर्ष उमेरका बालिका बलात्कारपछि बच्चा जन्माई सकेर कानूनी उपचार आएका छन् ।
बच्चा पाएर मुद्दा प्रक्रियामा आएका ती बालिकाहरु आफ्नै उमेर समूहका केटा साथीबाट बलात्कृत भएका हुन् । कोहीले विवाह गर्छु भनेर शारीरिक सम्बन्ध राखेका तर पछि जात नमिलेको, कसैले आर्थिक हैसियत दाजेर वा यस्तै अन्य वाहनामा पन्छिएको कारण बच्चा जन्माइसकेर बलात्कार मुद्दामा आएका छन् । उमेर नपुगेको कारण विवाह दर्ता हुदैन, लैजान पनि अस्वीकार गरेपछि पीडितले कानूनी उपचार खोजेका हुन् ।
४ वर्ष अघि छुट्टाछुट्टै घटनामा एकै वर्षमा १५–१७ वर्ष उमेरका ४ जना छोरी जन्मदिने बाबुबाट बलात्कृत भएका मुद्दा प्रहरी हुदै अदालत पुगे । पछिल्लो समय किशोरीहरु बलात्कारको घटना लुकाएर बच्चा पाउने क्रम चलेको छ । अघिल्ला २ वर्ष अवधिमा यस्ता घटना ५ वटा आएका अनौपचारिक क्षेत्र सेवा केन्द्र (इन्सेक)को अभिलेखले जनाएको छ ।
श्रृंखलावद्ध घटनाहरु भइरहेको कारण बलात्कार घटना र महिला माथि हुने हिंसा रोकथाम गर्न जिल्ला प्रहरी कार्यालय दैलेखले भदौ महिनाभर लैंगिक हिंसा रोकथाम अभियान सञ्चालन गर्न लागेको छ । ग्रामीण बस्तीसम्म समुदायमा सचेतना आवश्यक परेकोले अभियान सञ्चालन गर्न लागेको दैलेखका प्रहरी इञ्चार्ज डीएसपी गणेशबहादुर बरालले जानकारी दिनुभयो ।
सबै क्षेत्रको सहयोगमा जिल्लामा लैंगिक हिंसा रोकथाममा सहकार्य बढाउन आवश्यक रहेको भन्दै लैंगिक हिंसा रोकथाम सवालमा काम गरिरहेका नागरिक समाज संस्था र दैलेखका ११ वटै पालिकाका महिला तथा बालबालिका शाखा प्रमुखहरुको सहभागितामा जिल्ला प्रहरी कार्यालयले सोमबार आयोजना गरेको अन्तरक्रिया कार्यक्रममा अभियानको उहाँले योजना सुनाउनुभयो ।
बलात्कार, यौन दुव्र्यवहार, बालविवाह, छाउपडी प्रथा विरुद्ध समुदाय स्तरसम्म दैलेख प्रहरीले सञ्चालन गर्न लागेको एक महिना लामो सचेतना अभियान स्थानीय तहका कार्यक्रम र गैरसरकारी संस्थाहरुको परियोजना क्रियाकलापहरु सहकार्यमा लैंगिक हिंसा रोकथाम कार्यक्रमहरु प्रभावकारी बनाउन अभियान चलाउन आवश्यक रहेको दैलेखका प्रहरी इञ्चार्ज डीएसपी बरालले बताउनुभयो ।
नेपाल पत्रकार महासंघ दैलेखका अध्यक्ष अमर सुनारले प्रहरीले सञ्चालन गर्ने अपराध रोकथामका निम्ति सचेतना अभियानमा नागरिक समाजको सहयोग अझैं बढाउनुपर्ने बताउनुभयो । गैसस महासंघका कोषाध्यक्ष भरतराज अधिकारीले सिजनल रोजगारीले पनि अपराध संख्या बढेको टिप्पणी गर्नुभयो ।
आठबीस नगरपालिकाकीका नगरपालिकाकी महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक शाखा प्रमुख बन्दना लम्सालले अछामको प्रभावले आठबीसमा छाउपडी प्रथा हट्न नसकेको समस्या दर्शाउनुभयो । ठाँटीकाँध गाउँपालिकाकी महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक शाखा प्रमुख गीता बिकले जिल्लाकै विकट मानिने ठाँटीकाँधमा बालविवाह रोकथाम प्रयासहरु सफल हुन नसकेका स्वीकार गर्नुभयो ।
त्यसबखत डुंगेश्वर गाउँपालिकाकी महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक शाखा प्रमुख तेजु रेग्मीले विवाहको उमेर २० वर्ष पु¥याएको कारण पनि बालविवाहको संख्या बढेको बताउनुभयो । ‘विवाहको उमेर १८ वर्षमा झारिनुपर्ने सुझाव दिनुभयो, विवाह गर्ने उमेर घटाइयाे भने मुद्दाकाे संख्या घट्छ’ उहाँले भन्नुभयाे ।
कार्यक्रममा मनोविमर्शकर्ताद्वय सीएमसी नेपालका र टीपीओ नेपालकी उर्मिला बीसीले हिंसा पीडित महिलाहरुको स्वास्थ्य उपचार, कानूनी सहायता जस्तै गोपनीयता कायम राख्दै पीडित समस्या सुन्ने र आत्मबल दिने कुरामा समुदायको सहयोग चाहिएको बताउनुभयो ।
सोसेक नेपालको बाल हेल्पलाइनकी कार्यक्रम संयोजक रमा श्रेष्ठले पीडितको न्यायमा जुट्दा धाक–धम्की आउने गरेको सुनाउनुभयो । उजुरी प्रक्रियाको क्रममा प्रहरीमा पुगेका, स्वास्थ्य उपचारका लागि दैलेख अस्पतालको ओसीएमसीमा आएका र जोखिम परेकाहरुलाई आवश्यकता परेमा अल्पकालिन आवास र कानूनी सहायता दिएको विषयमा त्यस्तो धाक–धम्की आएको र आफूहरु आत्मविश्वासका साथ सेवा दिइरहेको बताउनुभयो ।
नेपाल पत्रकार महासंघका पूर्वअध्यक्ष यज्ञराज थापा, एभरेष्ट क्लवका अध्यक्ष दिपक शाही, महिला सशक्तिकरण मञ्चका अध्यक्ष सविना बिक, आवाज संस्थाकी मनोसामाजिक कार्यकर्ता सम्झना केसी, प्रहरी निरीक्षकद्वय कृष्ण खड्का र सत्यनाराण चौधरीले जिल्लामा लैगिंक हिंसा समस्या र समाधान उपाय बारे आआफ्नो धारणा राख्नुभएको थियो ।
नागरिक समाज संस्था र दैलेखका ११ वटै पालिकाका महिला तथा बालबालिका शाखा प्रमुखहरुले लैंगिक हिंसा रोकथाम सवालमा गरेका क्रियाकलाप र यो आर्थिक वर्षमा गर्ने कार्यक्रमहरुको कार्यजना बारे जानकारी दिदै प्रहरीको अभियानलाई सघाउने बचन दिनुभयो ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस्